Οι υπότροφοι Fulbright που πηγαίνουν στις ΗΠΑ για σπουδές, ταξιδεύουν στις ΗΠΑ με βίζα J-1 για επισκέπτες μέσω προγράμματος ανταλλαγής φοιτητών. Ένας από τους όρους της βίζας αυτής αναφέρει πως όλοι οι υπότροφοι πρέπει να επιστρέψουν και να παραμείνουν στην Ελλάδα για δύο χρόνια προτού τους επιτραπεί να μεταναστεύσουν ή να κάνουν αίτηση για άδεια μόνιμης παραμονής ή άδεια εργασίας στις ΗΠΑ.

Πιο συγκεκριμένα, οι υπότροφοι Fulbright δεν μπορούν να διεκδικήσουν βίζα εργασίας τύπου Η ή L στις ΗΠΑ ή πράσινη κάρτα αν δεν έχουν πρώτα συμπληρώσει δυο χρόνια παραμονής στην Ελλάδα. Μπορούν όμως να διεκδικήσουν βίζα εργασίας τύπου Ο-1 (ή Ε-1) για να εργαστούν στις ΗΠΑ. Η βίζα Ο-1 αναφέρεται σε άτομα με εξαιρετικές ικανότητες στις επιστήμες, τέχνες, εκπαίδευση, επιχειρήσεις και τα αθλητικά, ή με εξαιρετικά επιτεύγματα στο κινηματογράφο και την παραγωγή τηλεόρασης. Η Ε-1 βίζα αφορά όσους Έλληνες δραστηριοποιούνται στο εμπόριο Ελλάδας-ΗΠΑ. Ουσιαστικά δηλαδή μόνο οι υπότροφοι Fulbright με “εξαιρετικές ικανότητες” μπορούν να διεκδικήσουν βίζα εργασίας στις ΗΠΑ χωρίς προηγούμενη παραμονή στην Ελλάδα.

Τα δυο χρόνια παραμονής στην Ελλάδα μπορούν να γίνουν τμηματικά αφού ο υπότροφος έχει ολοκληρώσει την παραμονή του στις ΗΠΑ με J-1 βίζα. Μπορεί δηλαδή για παράδειγμα να προσμετρηθεί χρόνος παραμονής στην Ελλάδα κατά την διάρκεια διακοπών που ο υπότροφος έχει άλλου τύπου βίζα (π.χ. Ο-1) στις ΗΠΑ. Δεν μπορεί να προσμετρηθεί χρόνος σε άλλη Ευρωπαϊκή χώρα – πρέπει απαραίτητα τα δυο χρόνια να είναι στην Ελλάδα και όχι σε άλλη χώρα.

Θεωρητικά, υπάρχει η δυνατότητα για αίτηση εξαίρεσης από την υποχρέωση για διετή παραμονή στην Ελλάδα (waiver). Υπάρχουν τέσσερις πιθανοί τρόποι για αίτηση για waiver: 1) No-objection letter (Δηλαδή γράμμα ότι η Ελλάδα συναινεί με την παράκαμψη της υποχρέωσης για διετή παραμονή στην Ελλάδα) 2) Hardship waiver (Δηλαδή εξαίρεση διότι η διετή παραμονή στην Ελλάδα θα δημιουργήσει σημαντική βλάβη σε συγγενή-πολίτη ΗΠΑ) 3) Persecution Waiver (Δηλαδή εξαίρεση διότι ο αιτών υφίσταται διώξεις στην Ελλάδα λόγο καταγωγής, θρησκείας ή πολιτικών πεποιθήσεων) και 4) Interested Government Agency Waiver (Δηλαδή εξαίρεση διότι κάποιος αμερικανικός κρατικός οργανισμός θα υποστεί ζημιά αν ο αλλοδαπός επιστρέψει στην Ελλάδα για δυο χρόνια).

Σημείωση ότι η δυνατότητα για εξαίρεση από την υποχρέωση για διετή παραμονή στην Ελλάδα δίνεται εξαιρετικά σπάνια και μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις. Δεν αρκεί δηλαδή ένα απλό γράμμα ότι η Ελλάδα συναινεί με την παράκαμψη της υποχρέωσης – αλλά πρέπει να υπάρχουν και άλλα, ιδιαίτερα στοιχεία για να μπορέσει κάποιος να εξαιρεθεί από την υποχρέωση για διετή παραμονή στην Ελλάδα. Ιδιαίτερα βοηθητική σε αυτές τις περιπτώσεις είναι ισχυρή πολιτική διαμεσολάβηση από υψηλά ιστάμενο Αμερικανό πολιτικό της πρώτης γραμμής. Επίσης βοηθητικό είναι να υπάρχουν ιδιαίτερες συνθήκες που αποτρέπουν την διετή παραμονή στην Ελλάδα, όπως π.χ. προβλήματα υγείας που απαιτούν παραμονή στις ΗΠΑ ή συγγενείς Αμερικανοί πολίτες με βαριές αναπηρίες που είναι πλήρως εξαρτώμενοι από τον αλλοδαπό με την υποχρέωση για διετή παραμονή. Με άλλα λόγια – είναι δύσκολο να εξαιρεθεί κανείς από την υποχρέωση για διετή παραμονή στην ελλάδα.

1) Από τη στιγμή που υπάρχει το visa-waiver γιατί κάποιος να κάνει αίτηση για τουριστική βίζα;

Για πολλούς λόγους. Για παράδειγμα:

• Επειδή έχει συλληφθεί στο παρελθόν για ορισμένα αδικήματα – η σύλληψη, ακόμα και χωρίς καταδίκη, μπορεί να απαγορεύει την χρήση του visa-waiver.
• Επειδή η αίτηση ESTA του απορρίφθηκε.
• Επειδή θέλει να μείνει στις ΗΠΑ πάνω από 90 μέρες.
• Επειδή θέλει να έχει μεγαλύτερη ευελιξία ώστε να μπορεί να ζητήσει επέκταση του χρόνου παραμονής στις ΗΠΑ αφού έρθει ή αλλαγή status.
• Επειδή παραβίασε τους όρους του visa waiver σε προηγούμενη επίσκεψη.

2) Μέχρι πόσα χρήματα μπορώ να φέρω μαζί μου στις ΗΠΑ;

Δεν υπάρχει περιορισμός. Αν φέρνεις πάνω από 10,000 δολάρια σε μετρητά ή συνάλλαγμα, πρέπει να τα δηλώσεις στη φόρμα τελωνείου όταν έρχεσαι στη χώρα που σε ρωτάει συγκεκριμένα αν φέρνεις περισσότερα από 10,000 δολάρια. Επιτρέπεται δηλαδή να φέρεις απεριόριστο ποσό, αρκεί να το δηλώσεις. Το ίδιο ισχύει και στις ευρωπαϊκές χώρες με όριο 10,000 ευρώ.

3) Αν έχω ελληνική και αμερικανική υπηκοότητα, μπορώ να ταξιδέψω στην Κούβα;

Εφόσον είσαι πολίτης ΗΠΑ, δεν επιτρέπεται να πας στην Κούβα χωρίς ειδική άδεια από το υπουργείο οικονομικών των ΗΠΑ. Δεν παίζει ρόλο πιο διαβατήριο θα χρησιμοποιήσεις. Στην πράξη βέβαια, δεν είναι πιθανόν να σε πάρει κάποιος είδηση ειδικά αν πας με ελληνικό διαβατήριο.

4) Αν έρθω στις ΗΠΑ με το visa-waiver για 90 μέρες, μπορώ μετά να κάνω ένα σύντομο ταξίδι στον Καναδά και μετά να επιστρέψω στις ΗΠΑ για άλλες 90 μέρες;

Συμφωνα με το Code of Federal Regulations 8 CFR 217.3 (Δες http://www.law.cornell.edu/cfr/text/8/217.3) μετά από ταξίδι στον Καναδά, στο Μεξικό ή στα νησιά της Καραϊβικής, δικαιούσαι μόνο το υπόλοιπο των 90 ημερών που σου απομένει. Για να διεκδικήσεις άλλες 90 μέρες θα πρέπει να ταξιδέψεις σε χώρα εκτός Καναδά/Μεξικού/Καραιβικής. Και βέβαια μπορεί να υπάρξουν προβλήματα στην είσοδο αν το δεύτερο ταξίδι είναι αμέσως μετά από προηγούμενο ταξίδι με μεγάλη διάρκεια.

5) Αν έρθω στις ΗΠΑ με το visa-waiver και μετά βρω δουλειά, μπορώ να μείνω;

Ο νόμος απαγορεύει την αλλαγή status σε όσους έρχονται στις ΗΠΑ με visa waiver, με λίγες και περιορισμένες εξαιρέσεις όταν υπάρχει γάμος με πολίτη ΗΠΑ. Αν πας στις ΗΠΑ σαν τουρίστας, δεν θα μπορέσεις ούτε να δουλέψεις νόμιμα ούτε και να μείνεις – θα χρειαστεί να επιστρέψεις στην αμερικανική πρεσβεία των ΗΠΑ στην ελλάδα και να εφοδιαστής πρώτα με την κατάλληλη βίζα – εφόσον υπάρχει βίζα κατάλληλη για το συγκεκριμένο τύπο εργασίας.

Ένα από τα πλέον ανθρώπινα χαρακτηριστικά είναι να ακούμε αυτά που θέλουμε να ακούσουμε, και να κλείνουμε τα αυτιά μας σε ότι μας είναι δυσάρεστο. Ο Σαββόπουλος έγραψε σχετικά στο τραγούδι Άγγελος Εξάγγελος, ο Paul Simon επίσης περιέγραψε το ίδιο φαινόμενο στο τραγούδι The Boxer (“Still a man hears what he wants to hear… and disregards the rest”).

Σε σχέση με την αμερικανική μεταναστευτική νομοθεσία, είναι αλήθεια ότι σε πολλές περιπτώσεις οι διαδικασίες ακούγονται ιδιαίτερα δύσκολες, και συχνά φαίνεται ότι δεν υπάρχει καμία επιλογή για να πετύχουμε τους στόχους μας. Έτσι, συχνά, αναζητώντας λύσεις, ρωτάμε από δω και από κει, φίλους και γνωστούς, μέχρι να ακούσουμε αυτό που πάντα θέλαμε να ακούσουμε.

Ο τάδε έκανε ακριβώς αυτό που ο δικηγόρος είπε ότι δεν γίνεται, και δεν είχε κανένα απολύτως πρόβλημα! Άρα το ίδιο μπορώ να κάνω και εγώ, και ο δικηγόρος λέει μπούρδες!

Μην πέσετε σε αυτήν την παγίδα. Αφενός μεν, μπορεί η περίπτωση του τάδε να ήταν διαφορετική. Αφετέρου δε, ο τάδε μπορεί να ήταν τυχερός – μπορεί οι υπηρεσίες να έκαναν λάθος στην περίπτωση του ή η κρατική αρχή να εφάρμοσε το νόμο λανθασμένα. Επειδή το κακό δεν συνέβη σε κάποιον άλλο, δεν σημαίνει ότι θα συμβεί το ίδιο και με τη δική σας περίπτωση.

Το καλύτερο που έχετε να κάνετε είναι να βασίζεστε στο νόμο. Στην αμερική, όποιος βασίζεται στο νόμο, αργά ή γρήγορα θα βρει το δίκιο του, και μπορεί να κοιμάται ήσυχος. Αντίθετα, όποιος βασίζεται στην τύχη του, κινδυνεύει να αντιμετωπίσει οδυνηρές συνέπειες αν τα πράγματα δεν έρθουν όπως τα περίμενε.